بیماری سلیاک
بیماری سلیاک، نوعی بیماری گوارشی با ماهیت خود ایمنی است که به پرزهای روده کوچک آسیب می‌رساند و سبب اختلال در جذب مواد غذایی می‌شود. افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند پروتئینی به نام گلوتن را که در گندم، جو، چاودار و احتمالاً جودو سر وجود دارد، نمی‌توانند تحمل کنند. زمانی که بیماران مبتلا به سلیاک، غذاهای حاوی گلوتن مصرف می‌کنند، سیستم ایمنی بدن آنها پاسخی را به صورت تخریب روده کوچک صادر می‌کند. این تخریب به خصوص در پرزهای انگشتانه‌ای روده که مواد مغذی داخل آنها جذب می‌شوند، ایجاد می‌شود. به دنبال آسیب پرزهای روده‌ای فرد بدون توجه به مقدار غذایی که می‌خورد، مبتلا به سوء تغذیه می‌شود. به دلیل این که سیستم ایمنی خود فرد سبب تخریب و آسیب پرزهای روده کوچک می‌شود، این بیماری، به عنوان یک بیماری خود ایمنی نامیده می‌شودو از طرف دیگر به علت این که مواد مغذی جذب نمی‌شوند، میتواند به عنوان یک بیماری سوء جذبی مورد نظر قرار گیرد.
سلیاک، بیماری وراثتی است و ازنسلی به نسل دیگرانتقال می‌یابد و چنانچه یکی از بستگان نزدیک شما مبتلا به سلیاک باشد، احتمال مبتلا شدن شما به این بیماری ۱۰ تا ۲۰ درصد است.
شیوع آن در ۱ درصد جمعیت است. بیماری سلیاک، افراد را به گونه‌ای متفاوت، تحت تاثیر قرار می‌دهد. در گروهی از بیماران، علائم از دوران کودکی، و در تعداد دیگر در بزرگ‌سالی بروز می‌کند. افرادی که مبتلا به دیابت وابسته به انسولین، کولیت روده و مشکلات تیروئید می باشند بیشتر مستعد ابتلا به سلیاک می باشند. یکی از عوامل مهمی که در زمان و نحوه شروع بیماری موثر می‌باشد، مدت زمانی است که یک فرد از شیر مادر تغذیه کرده است. هر اندازه این دوران طولانی تر باشد، علائم، دیرتر بروز می‌کنند .
۵۰ درصد افراد مبتلا به سلیاک فاقد هرگونه علایم روده ای میباشند. در این موارد قسمت سالم روده قادر به جذب مواد مغذی کافی برای پیش گیری از بروز علائم است. با وجود این مسئله، این افراد همچنان در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های همراه سلیاک خواهند بود. علایم بیماری سلیاک می تواند به شکل مشکلات روده ای و یا در اثر سوء تغذیه تظاهر یابند. علائم ممکن است خود را به صورت گوارشی یا غیر گوارشی نشان دهند.برای مثال فردی ممکن است اسهال و دردهای شکمی داشته باشد، در حالی که فرد دیگر تحریک‌پذیر و افسرده باشد. در حقیقت تحریک‌پذیری از عمومی‌ترین علائم بیماری سلیاک در کودکان است.
دردهای تکرار شونده شکمی، اسهال مزمن در کودکان (حجیم و بد بو ) و گاهأ یبوست در بالغین، ، کاهش وزن ، تاخیر رشد و کوتاهی قامت کم‌خونی فقر آهن غیر قابل توضیح، نفخ و اتساع شکم، دردهای استخوانی، انقباضات عضلانی، خستگی، ، درد در مفاصل، تشنج، سوزن سوزن شدن پاها، آفت‌های دردناک دهانی، آسیب‌های پوستی دردناک به نام هرپتی فرم، تاخیر در قاعدگی یا نامنظم شدن دوران عادت ماهانه، تاخیر در رشد دندان‌ها
سوء جذب ویتامین D و کلسیم میتواند به پوکی استخوان، نرمی استخوان، کاهش تراکم استخوانها و انقباضات عضلانی (تتانی) بیانجامد- کمبود ویتامینهای A,D,E. که محلول در چربی هستند نیز رخ می دهد.
به طور معمول تشخیص سلیاک دشواربوده زیرا تعدادی از علائم آن شبیه به علائم بیماری‌های دیگر مانند نشانگان روده تحریک‌پذیر، بیماری کرون، کولیت زخمی، دیورتیکولوزیس، عفونت‌های روده کوچک، نشانگان خستگی مزمن و افسردگی است.
تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که سطح آنتی بادی‌های خاص در خون افراد مبتلا به سلیاک بالاتر از حد طبیعی است.این آنتی‌بادی‌ها توسط سیستم ایمنی خود فرد در پاسخ به ترکیباتی که به بدن آسیب می‌رساند، ایجاد می‌شوند. بنابراین برای تشخیص بیماری سلیاک، پزشکان، سطح آنتی‌بادی‌هایی از خون را که، به گلوتن حساس هستند می‌سنجند، این آنتی‌بادی‌ها آنتی گلیادین و آنتی‌اندومیزیوم هستند.
به دنبال تایید بیماری سلیاک توسط نتایج آزمایشگاهی و علائم موجود، پزشک ممکن است از طریق نمونه برداری حین اندسکوپی بخش کوچکی از روده کوچک را برای تعیین میزان آسیب به پرزهای روده کوچک ، مورد بررسی قرار دهد. نمونه برداری از روده کوچک بهترین روش برای تشخیص سلیاک است.
غربال گری برای بیمارن سلیاک روشی است که می‌توان به وسیله آن افراد بدون علامت را مشخص کرد. در این افراد نیز آزمون آنتی‌بادی‌های بیماری سلیاک در آنها تشخیص داده شده است. که باید تحت آزمایش و بررسی قرار گیرند. آمار نشان می‌دهد که در حدود ۱۰ درصد از اقوام درجه یک بیماران، مانند پدر و مادر و فرزندان آنها مبتلا به سلیاک هستند. باید خاطر نشان کرد هر چه قدر طول مدت تشخیص و درمان بیماری، طولانی تر باشد، شانس پیشرفت بیماری، سوءتغذیه و ایجاد بیماری‌های همراه، افزایش خواهد داشت.
درمانگاه سلیاک
به جهت حمایت از بیماران سلیاکی استان آذربایجان شرقی درمانگاه سلیاک در محل درمانگاه بیمارستان امام رضا ع تبریز راه اندازی شده است.
درمانگاه بیماری سلیاک آماده ارائه خدمات ذیل به بیماران محترم می‌باشد.
ارائه خدمات تشخیصی
ارائه مشاوره رژیم غذایی بدون گلوتن
غربالگری خویشاوندان درجه اول بیماران مبتلا به سلیاک
امکان بررسی‌های ژنتیکی
معرفی مراکز معتبر تهیه محصولات بدون گلوتن
ارائه بن های کمک هزینه خرید محصولات بدون گلوتن (شنبه تا چهارشنبه)
روزهای درمانگاه : سه شنبه
ساعت: 11-8
متخصص داخلی: دکتر مسعود شیر محمدی
متخصص تغذیه: دکتر زینب نیک نیاز
جهت هماهنگی با کلینیک بیماری سلیاک با شماره تلفن 33367473-041 با آقای فرهاد نظری تماس حاصل شود.
* با توجه به شیوع بیماری کرونا و جهت کاهش مراجعه حضوری بیماران به کلینیک سلیاک، نرم افزار راهنمای بیماران سلیاک توسط مرکز تحقیقات بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تبریز طراحی و بطور رایگان جهت نصب بر روی گوشی های هوشمند اندرویدی در اختیار بیماران مبتلا به سلیاک قرار گرفت
لینک دانلود نرم افزار از کافه بازار:
http://cafebazaar.ir/app/?id=com.celiac&ref=share